Lahitler

Aphrodisias, Roma döneminin şehir topluluğuna ait büyük bir lahit koleksiyonuna sahiptir. Toplamı 700’e ulaşan parçalar arasında bütün halinde lahitler, lahit kapakları ve kırık parçalar bulunur. Bunlardan en erken tarihli olanları MÖ 1. yüzyıla, en geç tarihli olanlar ise MS 4. yüzyıla tarihlenmektedir. Aralarından birçoğu Geç Antik Çağ’da yeni gömüler için tekrar kullanım görmüştür. Çoğunun üzerinde kim tarafından yapıldıkları, kime ait oldukları ve içerisinde kimin gömüleceğiyle ilgili ayrıntılı yazıtlar bulunmaktadır. Bu buluntular, gömü anıtları ve üzerlerindeki tasvirleri aracılığıyla yerel ve varlıklı bir toplumun incelenmesi için geniş bir çalışma alanı sunar.

Lahitler şehrin dört tarafından, özellikle şehir içine giriş çıkışı sağlayan kuzeybatı, doğu ve güneydoğu yönlerindeki ana yollar boyunca ele geçmiştir. Tüm kenarları işlenmiş bazı lahitler açık havada, platformlar üzerinde sergilenmekteydi. Yalnızca üç kenarı işlenmiş olan büyük çoğunluğu ise mezar yapılarına yerleştirilirdi. Lahitlerin çoğu, sütunlu ve girlandlı olmak üzere iki ana tipte yapılmış, ölçek, kalite ve süsleme açısından çok büyük çeşitlilik gösteren yerel üretimlerdir. Sütunlu sandukalarda iki sütun arasında tek bir figür bulunmaktadır. Bu figürler kutsal figürler, portre figürleri veya ikisi birden olabilirdi. Bir örnekte karı koca ve Mousalar (Esin Perileri) tasvir edilmiş, mezar sahibi kadın dokuzuncu Mousanın yerini almıştır. Girlandlı lahitlerde çeşitlilik sınırlıdır. Bu sandukalarda genellikle, merkezi bir tabula (yazı levhası) olmaktadır. Bu levha her iki yanda ikişer putto (küçük çocuk figürü) ve köşelerinden Nike figürlerinin tuttuğu birer girland ile desteklenir.

Mevsimleri temsil eden Eroslarla bezeli Sütunlu Lahit

İşinin ehli bir ustanın elinden çıkmış bu eser, altlarından sertçe budanmış akanthus bitkilerinden yükselen dört Eros figürüyle süslüdür. Sütunlar spiral yivlidir ve kompozit başlıkları vardır. Her bir kemerli bölmede birer Eros ve akanthus kalyksi bulunmaktadır. Sonbaharı temsil eden Eros A’nın boynunda chlamys, alnının hemen üstünde saçlarının arasında sarmaşık yapraklı iki demetten oluşan bir bant vardır ve sağ elinde bir asa, sol elinde ise bir sepet üzüm tutmaktadır. Kış mevsimini temsil eden Eros B dere sazlarıyla bezeli bir örtü takmakta ve örtüsünün kıvrımları içinde meyve (incir ve nar) taşımaktadır. İlkbaharı simgeleyen Eros C chlamys giymiş, sarmaşık demetlerinden oluşan bir bant takmıştır ve sol eliyle çeşitli meyveler (nar ve üzüm) barındıran bir örtü tutmaktadır. Yaz mevsimini simgeleyen Eros D, sağ omzunu ve göğsünü örten bir keçi postu giymiştir ve saçında buğday başakları vardır. Sağ elinde budama bıçağı taşımaktadır. Kısmen korunmuş lahit kapağında ise uzanmakta olan Ganymedes’in betimlendiği akroter vardır. Lahitin işlenişi üstün niteliktedir. Bu örnek dışında Aphrodisias’ta mevsim tasvirli lahit bilinmemektedir. Konu, Roma imparatorluğunun başka yerlerinde 3. yüzyılda popüler hale gelmiştir.

Eğitim Lahti. Bakıcı, erkek bebek ve ebeveynleri

Lahdin dört yüzünde de mezar sahibi ailenin ev hayatından ve dini yaşamından örnek sahneleri konu alan figürlü süslemeler bulunmaktadır. Mevsim betimlemeleri köşelerde yer almaktadır. Daha iyi korunmuş durumda olan uzun kenarda üç figür vardır: bir elinde kirmen tutan, diğer elini uzatan bir kadına (muhtemelen anne) çıplak bir erkek bebek veren bir başka kadın (bakıcı?) ve sağ tarafta, sırtı yüksek bir sandalyede oturan, chitonsuz himation giymiş bir erkek (muhtemelen baba) görülmektedir. Erkek figür elinde bir kitap rulosu tutmakta ve o da ilk figür gibi elini bebeğe doğru uzatmaktadır. Bu sahne, babanın yeni doğan oğlunu kabullenmesi olarak yorumlanabilir.